DINH HUONG
GlA TRj
XA HOI
CUA
TRI
THUC HIEN
NAY
iif.i
Phan Thi
Mai Huang
Vien
Tdm ly hoc.
•
1.
Dat vain de
Trong xa hpi hpc tap, xa hpi tri thiic ngay nay,
gi6i
tri thiic dong vai tro
quan trpng trong viec thiic
d^y
xa hpi phat triln. Chinh
vi
le do ma han bao gid
het, trong
boT
canh hien nay,
nguai
tri thiic cang can gan bo mat thiet v6i xa
hpi,
v6i dat nuac dl eong hien tri thiic cua
minh

Man
ehpn:
Gom 1528 nguai la tri thiic thupc cac nhom nganh nghl
khac nhau (nghien
ciiu
khoa hpc, y te, giao due, kinh doanh, quan ly, van hoa
nghe thuat ) eo tuoi tir 20 den 80 va tham nien cong tac tiir 1 den 55 nam. Hp
hien dang sinh song va lam viec tai cac thanh ph6
Ian
ciia nuac ta: Ha Npi, TP
Ho Chi
Minh,
Da
NSng
va Hue.
Cdng cu nghien
ciiu:
De
tim
hilu dinh huang gia tri xa hpi ciia tri thiic
hien nay, nghien
ciiu
da
sir
dung bang hoi ket hpp vai phong va'n sau. Bang hoi,
la cong cu chinh, trong do dua ra nhiing mo
hinh
xa hpi dl nguai tra 15i
lua
ehpn mo

S6 10 (127), 10 - 2009
Bdng 1: Y
nghTa,
diem sd cua cdc phuang an lua ehpn md hinh xd hpi
Mo
hinh
xa hoi
Phuong an
lira
chon
Diem
so
Mo hinh (a)
Rai
gan
(a)
1
Hoi gan (a)
2
Khong ro
3
Hoi gan (b)
4
Mo
hinh
(b)
Rai
gdn
(b)
5

ling
v6i viec lua ehpn phuang an (a) va dp lech chuan (SD, ling
v6i
miic
dp phan tan ciia
mSu
tra lai vl cac lua ehpn cua
minh).
3.
Ket qua nghien cuu
Nghien
ciiu
da dua ra mot s6 lua ehpn voi cac mo
hinh
xa hpi lien quan
den cac mat khac nhau: qui che quan ly
n6i
long hay chat che do'i
v6i
phat trien
boat dpng kinh te, phiic
Ipi
xa hpi va thue tuong
ling,
qui che quan ly hay trach
nhiem dan
sir
ca nhan, thu nhap dupe phan ph6i quan
binh
hay eo tinh canh

1.33
Hinh 1: Phan
bdlua ehpn ciia
tri thiic ve md hinh xd hpi
Uen
quan den
qui che quan ly (Ty le %)
TAP CHI TAM Ly
HOC.
S6 10 (127), 10 - 2009 31
b Mot xa
hoi
trong do tang
cudng
cac quy che quan ly xa hpi nham
giam
thilu te nan xa
hoi,
cho du dilu do co the lam
giam nhip
do phat trien cac
loai dich vu
kinh
te - xa hpi a
miic
nao do.
• Dilm
trung binh cua cac lua chon a mo
hinh
xa

c6 su quan ly xa
hoi
chat che,
qui
cu
vai
mpt
nhip
do phat
triln
kinh
te vira
phai
ban la mot xa hpi phat trien
kinh
te bang
mpi
gia.
Ben canh do cung eo mot ty le nhirng
ngudi laa
chon
gia
tn kinh te,
tfc
la ebon mot xa
hoi
trong do
mr tien
phat triln
kinh

no luc thanh dat a muc thap
(chiem 25% nhirng
ngudi
lua ehpn phuang an nay trong
khi
ty le nay a toan
mlu
la 15
\%),
CO dilm
phan
bien
xa
hpi
a muc thap (chiem ty le 26.9% so
nguai chon phuong an nav nhung trong toan
mau
nhiing
nguai
co
diem
phan
bien xa
hoi
thap chiem ehi 17%). Co
thi
noi,
nhung
nguai
lua ehpn mpt xa

1
••
21.7
:'-ilBa
20
-
Rit gan (a)
Hai gin (a) Khong ro
Hai
gan(b)
Rit
gin (b)
M2
=
2.83,
SD2=
1.54
Hinh 2: Phan
bdlua
chon cua tri thiic ve md hinh xd hpi lien
cfuan
den
phiic led
xd hpi vd thue'(Ty le
%)
32
TAP CHI'TAM
Ly
HOC,
So 10

lieu
cho thay the he nhung ngudi trung nien va
cao nien (> 40
tudi)
va tri thiic nii cd xu hudng mong mudn sdng trong mdt xa
hpi cd
miic
thue thap, su ddng gdp cho xa hpi
eiia
mdi ca nhan thap di, va
bii
lai,
mdi ca nhan phai cd trach nhiem vdi ban than
minh,
trong khi dd nhirng
ngudi tre tudi ban (dudi 40) va tri thiic nam
thi
cd xu hudng nghieng vl mdt xa
hpi ma mdi ca nhan phai cd
miic
ddng gdp cao nhung lai cd phiic
Ipi
xa hpi
cao.
S6 lieu nay cho thay, trong thdi dilm hien tai, nhiing ngudi dinh hudng
den nhung gia tri xa hpi eiia su ddng gdp ca nhan va phuc
Ipi
chung la nhirng
ngudi tre tudi va la nam gidi nhilu ban nhiing ngudi nhilu tudi va
nu"

,
10.9
11
; , ii
Rat gan (a)
Hai gan (a) Khong ro
Hai
gan(b)
Rat gan (b)
M3 =
2.0,
SD3=
1.45
Hinh 3:
Plidn
bd lua ehpn
ciia
tri thiic ve md hinh xd hpi lien quan den
qui
chevd
trdch nhiem cd nhdn (Ty le
%)
So lieu thu dupe cho thay, da so tri thiic (chiem 61.6%)
dIu lira
ehpn
mpt xa hpi dupe dam bao vl mat an ninh va on dinh thdng qua cac qui che
phii
TAP CHI'TAM
Ly
HOC. Sd 10 (127). 10 - 2009

d
miic
trung
binh
(59%
so vdi 68.3%
ciia
toan mlu). Nghien
cihi
khdng
tim
thay su khac
biet
vl ty le phan bd cua nhom nay so vdi toan mlu d
cac dac dilm nhu
liia
tudi. nganh nghl. tham men cdng tac cung nhu hpc ham
hpc vi. Dilu nay cho thay nhiing dac dilm
vira
neu tren day khdng gay ra su
khac biet nao vl
lira
ehpn gia tri xa
hdi
nay cua tri thire hien nay.
Md hinh xd hoi lien quan tdi chenh
lecli tlui nligp
cd hai lua
ehpn:
a. Mdt xa hdi chenh lech thu nhap trong xa hpi rat nhd, hieu qua lao

SD4=
1.22
'
Hinh 4: Phdn
bdlua ehpn ciia
tri thiic ve mo hinh xd hoi lien quan den
chenh lech thu nhap (Ty le 7c)
Hinh
4
hiln
thi ket qua khao sat cho thay, y kien cua phan ddng tri thiie
nghieng vl phia
ling
hp mpt xa
hdi
canh tranh. nai thu nhap
chii
yeu dua tren
hieu
qua lao ddng cua mdi ngudi (vdi 56.8% sd ngudi cd lua chon d
miic
dd
tuyet ddi -
mi're
5 dilm. va 23.7% lua ehpn d
miic
dd ting hd -
miic
4 dilm). Chi
mdt ty le rat nhd mong mudn song trong mpt xa hdi quan

dp nao dd.
b.
Quan tam bao ve mdi trudng, cho du dilu 66 cd lam giam td'c dp phat
trien kinh te
ciia
dat nude d
miic
dd nao dd.
60
40
20 ••
4.4
1 1
Rit gan (a)
6.2
1-1
Hai gin (a)
K^
10.6
ong
ro
Hai
28.2
>
gin
(b)
Rit
50.6
gin
(b)

hp.
Chi mdt ty le rat nhd (chii'ng khoang ban 10%) ting hd mdt xa hdi phat
triln kinh te bang mpi gia. Dd phan
Idn
la nam, cd trinh dp dai hpc, cd kinh te
gia
dinh
thupc loai kha, sdng d Ha Npi, tudi tir 40 - 49, dilm nd luc thanh dat d
miic
thap, dilm phan bien xa hdi d
miic
thap.
' •
Md hinh xd hpi lien quan tdi bdo ve mdi trudng cd 2 lua ehpn:
a. Ong (ba) se ddng gdp mdt phan thu nhap neu biet chac
chdn ring
so
tiln dd se dupe
diing
dl chdng d nhilm mdi trudng.
"-'
b. Chinh
phii
phai quan tam den viec bao ve mdi trudng, nhung khdng
dupe tang thue ddi vdi ngudi dan.
TAP CHI'TAM
Ly
HOC, Sd 10 (127), 10 - 2009
35
.»» ,'

ehpn giira hai gia tri: trach nhiem ca nhan va
trach nhiem chinh phu trong viec bao ve mdi trudng. Khoang ban 50% sd
ngudi dupe
hdi
lua ehpn
gia
tri vl ddng gdp thu nhap ca nhan cho bao ve mdi
trudng va cung khoang gan 40% sd ngudi dupe hdi cho
ring
bao ve mdi trudng
la trach nhiem
ciia
chinh phu
chii
khdng phai
sir
ddng gdp cua ngudi dan.
Ket qua so sanh
sir
lua ehpn gia tri xa hdi cua nam va nii.
eiia
cac nhom
lua tudi cho thay dinh hudng gia tri xa hdi cua nam va nir khdng khac nhau
nhilu lam. Hp hau nhu tuong ddng trong 4/6
gia
tri dupe lua ehpn, chi hai gia
tri cd su khac biet la md
hinh
xa hdi lien quan den qui che quan ly (p < 0.01) va
hen quan den chenh lech thu nhap (p < .05). trong dd nu thien ve lua ehpn mpt

tudi,
tri thiic cang dinh hudng vl cac gia tri xa hdi
ma d dd cd
thi
lam giam nhip dp phat triln
kinh
te
nhim
bao ve
mdi
trudng,
bao ve su
binh
yen
eiia
xa
hdi,
it te nan xa
hpi vdi
tang cudng cac qui che quan
ly chat che. ddng gdp thue thap. Cang tre tudi. tri thiic cang hudng den mdt md
hinh
xa
hdi
trong dd phat triln kinh te duac uu tien hang dau. cho du moi
truang co the
bi
suy thoai, te nan xa hdi cd
thi
gia

cdc
nhom tudi khac nhau (Diem trung binh)
Cac gia tri
1.
Mo hinh xa hpi lien quan den
qui che quan ly
2.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
xa hpi phuc
Ipi
va thue
3.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
qui che va trach nhiem ca nhan
4.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
chenh lech thu nhap
5.
Mo
hinh
xa hpi lien quan tdi
tdc dp phat trien kinh te va moi
trudng
6. Mo

4.20
3.97
2.68
40-49
3.97
3.05
2.20
4.07
4.29
2.63
>=50
3.86
2.97
1.85
4.29
4.35
2.95
Ghi
chii:
Diem
Idn nha't
= 5 (phuang an b) vd diem thap
nha't
- 1 (phuang an a)
Tdm
Igi,
khi xem xet gid tri xd hdi thdng qua viec lua ehpn md hinh xd
hdi mong mudn cd the thd'y mot sd diem sau ddy:
h-
- Tri tluic hien nay hudng tdi mdt xd hdi uu tien phdt trien kinh te nhung