Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
MỤC LỤC
TT PHẦN NỘI DUNG TRANG
1
2
3
4
5
6
7
8
Phần thứ nhất
Phần thứ hai
Phần thứ ba
Lí do chọn đề tài
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận
Thực trạng – Nguyên nhân
Một số biện pháp đã tiến hành
Kết quả đạt được
Tiểu kết
Kết luận và kiến nghị
1
3
3
4
6
17
20
21
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.

văn sẽ là điều kiện thuận lợi để học sinh học tốt các môn học khác ở Tiểu học
và học lên lớp trên.
Trước tình trạng đó, tôi luôn trăn trở muốn tìm giải pháp để giúp các
em có hứng thú học và học tốt phân môn Tập làm văn nên tôi chọn đề tài:
“Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm.”
PHẦN THỨ HAI
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
3
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN
Căn cứ vào mục tiêu của môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Tập
làm văn nói riêng. Muốn học tốt Tiếng Việt phải biết viết văn.
Tôi chọn học sinh lớp Năm để làm đối tượng nghiên cứu và phạm vi
nghiên cứu là trường Tiểu học Phổ Hòa.
- Khi nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này thì tôi đã nắm chắc được thực
trạng và nguyên nhân dẫn đến việc học sinh viết văn còn nhiều hạn chế.
- Phối hợp với phân môn: Tập đọc; Luyện từ và câu; Kể chuyện tiếp tục củng
cố và hoàn thiện tri thức cơ bản về cách viết văn cho học sinh.
- Trang bị cho học sinh một công cụ quan trọng để học tập và giao tiếp.
- Phát triển ngôn ngữ nói – viết và phát triển tư duy khoa học cho học sinh.
Trong quá trình dạy học tôi đã biết được những thực trạng và nguyên
nhân mà học sinh viết văn còn hạn chế nên nhiều năm qua tôi đã nghiên cứu
và áp dụng những biện pháp này vào việc rèn kĩ năng viết văn cho học sinh đã
đem lại kết quả cao.
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG – NGUYÊN NHÂN
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
4

CHƯƠNG 3
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT
PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN
3.1. Đối với thể loại văn miêu tả:
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
6
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
Khi giảng dạy thể loại văn miêu tả với những kiểu bài cụ thể, giáo viên
cần phải hướng dẫn học sinh nắm được những yêu cầu chung (tuân thủ ở tất
cả các bài dạy) vừa phải giúp học sinh thấy rõ những đặc điểm riêng (căn cứ
vào kiểu bài – đối tượng miêu tả) nhằm từng bước hình thành kiến thức và
trau dồi kĩ năng nói – viết đúng thể loại. Các yêu cầu chung cụ thể như sau:
3.1.1. Bài văn miêu tả phải chân thực:
Giáo viên cần cho học sinh tiếp xúc trực tiếp với đối tượng và hướng
dẫn chu đáo về cách quan sát, quan sát bằng nhiều giác quan, chọn được từ
ngữ thích hợp, diễn tả đúng được đối tượng, không làm cho người đọc hiểu
sai hoặc không hình dung được nó. Từ đó học sinh mới có thể làm bài văn
miêu tả đúng thực tế và ngày càng chân thực. Khi hướng dẫn học sinh quan
sát cần dẫn dắt gợi mở, tạo nguồn cảm hứng, khơi gợi suy nghĩ cho các em.
* Cụ thể như khi dạy kiểu bài văn tả đồ vật: Giáo viên cho học sinh quan sát
cần phải xem xét kĩ ở nhiều góc độ, với từng bộ phận cụ thể (dù là đồ vật đơn
giản hay phức tạp). Song khi miêu tả, cần phải tránh lối liệt kê thật đầy đủ.
Bài văn miêu tả đồ vật cần nêu được những nét riêng vừa khắc họa được hình
ảnh đồ vật vừa bộc lộ suy nghĩ, tình cảm của người tả về đồ vật ấy.
3.1.2. Bài văn miêu tả phải có trình tự hợp lí:
Bài văn miêu tả phải diễn tả liền mạch suy nghĩ, cảm xúc của người viết,
thể hiện sự mạch lạc, trong sáng trong tình cảm; không miêu tả lộn xộn, trùng
lặp hay tản mạn, rối rắm, rườm rà…Vì vậy giáo viên cần hướng dẫn học sinh
quan sát miêu tả theo trình tự hợp lí và phải nắm vững yêu cầu sau:
- Tả theo trình tự thời gian: cái gì xảy ra trước (có trước) thì miêu tả

tượng; cần có sự liên tưởng, tưởng tượng để bộc lộ cảm xúc của mình, thể
hiện rõ mối quan hệ giữa người tả và đối tượng được miêu tả.
* Ví dụ: Tả hàng cây quen thuộc bên con đường đi học, học sinh cần nêu
được những nét đáng yêu thân thiết với mình ra sao; sự thay đổi của nó so với
hôm qua như thế nào… và tương lai, hàng cây ấy sẽ có gì đẹp đẽ hơn, ý nghĩa
hơn với bản thân và với mọi người…
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
8
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
Giáo viên biết tôn trọng những suy nghĩ, cảm xúc của học sinh và nâng
những cảm xúc đó lên một chất lượng cao hơn.
3.1.5. Bài văn miêu tả phải diễn đạt bằng lời văn sinh động, gợi tả -
gợi cảm.
Giáo viên cần cung cấp cho học sinh vốn từ ngữ phong phú, rèn luyện
cách dùng từ, đặt câu và sử dụng các biện pháp tu từ. Ở dạng bài tả đồ vật thì
đồ vật là vật vô tri, vô giác, chưa có những nét về “tính tình” như loài vật hay
con người. Vì vậy, để tả cho sinh động và dễ dàng bộc lộ suy nghĩ, tình cảm
của người viết, học sinh có thể sử dụng biện pháp nhân hóa (gọi sự vật bằng
anh, chị, chú, bác hay anh chàng, cô nàng… hoặc cho đồ vật tự xưng là tớ,
tôi, mình khi tự nói về nó). Để làm cho đối tượng được miêu tả hiện lên rõ nét
và sinh động, lời văn miêu tả phải cụ thể, từ ngữ miêu tả - gợi cảm, giàu hình
ảnh.
* Ví dụ: Tả bông hoa màu đỏ, có thể lựa chọn từ ngữ phù hợp (đỏ tươi,
đỏ thắm, đỏ rực…)
Giáo viên phải mở rộng phạm vi tiếp xúc và cho học sinh được hội nhập
với thế giới bên ngoài để mở rộng vốn từ, đồng thời cũng là vốn kinh nghiệm,
vốn hiểu biết, chỉ có như vậy vốn từ của học sinh mới giàu lên và cách dùng
từ cũng sẽ chính xác và linh hoạt hơn. Giáo viên cần rèn kĩ năng trên cho học
sinh thông qua hệ thống bài tập: Nắm nghĩa từ, phát triển vốn từ, sử dụng từ
(điền từ, tạo từ ngữ, tìm từ, đặt câu, viết đoạn…)

trọng của truyện được kể lại đầy đủ và chính xác sẽ góp phần làm cho câu
chuyện sinh động, hấp dẫn.
* Ví dụ: Truyện “Sơn Tinh - Thủy Tinh” có những sự việc chính như:
vua Hùng kén rể, Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu hôn, Sơn Tinh đem lễ cưới
đến trước được vua Hùng cho rước Mị Nương về làm vợ…; có những chi tiết
quan trọng như: vua Hùng yêu cầu lễ vật đến xin cưới con gái là “một trăm
ván cơm nếp, hai trăm đệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín
hồng mao”… nếu không kể đúng và đủ, sẽ không làm cho người đọc hiểu rõ
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
10
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
nội dung và ý nghĩa cảu truyện gốc là ước mơ chiến thắng bão lụt của nhân
dân ta.
3.2.1.3. Phải theo đúng trình tự diễn biến của cốt truyện:
Kể đúng trình tự diễn biến của cốt truyện giúp cho người đọc nắm vững
logic của các sự việc và hành động trong truyện. Do vậy, nếu kể lộn xộn,
không rõ hoặc sai lạc trình tự diễn biến, câu chuyện sẽ khó hiểu và người đọc
không nắm được nội dung truyện gốc. Trường hợp đề bài có yêu cầu “đổi
vai” để kể lại truyện:
* Ví dụ: Kể lại một câu chuyện cổ tích mà em biết theo lời một nhân vật
trong câu chuyện đó. Đối với dạng bài này thì trình tự diễn biến của cốt
truyện có thể điều chỉnh chút ít, nhưng phải đảm bảo hợp lí và không làm thay
đổi ý nghĩa của truyện gốc. Khi kể lại truyện theo đề bài trên, học sinh phải
tưởng tượng mình là một nhân vật trong truyện, phải xưng tôi (hoặc “tớ”,
“mình”) trong lời kể. Trình tự diễn biến của cốt truyện có thể giữ nguyên
hoặc đảo lại sự việc ở cuối truyện lên đầu để kể lại cho hấp dẫn.
3.2.1.4. Phải kể bằng lời của mình, tránh sao chép nguyên văn trong
sách.
Kể lại truyện đã nghe, đã đọc không phải là nhớ nguyên văn truyện gốc
rồi sao chép lại cho đúng. Kiểu bài Tập làm văn kể chuyện này đòi hỏi học

3.2.2.1. Xác định rõ mục đích, ý nghĩa câu chuyện.
Căn cứ vào đề tài cho trước, sau khi cụ thể hóa nội dung câu chuyện sẽ
kể lại, học sinh phải xác định rõ được yêu cầu: kể lại nhằm làm sáng tỏ điều
gì, gợi cảm xúc gì cho người đọc, người nghe ?
3.2.2.2. Nắm vững địa điểm, thời gian và trình tự diễn biến của các sự
việc xảy ra.
Thông thường, phần “Mở bài” cần cho người đọc biết được câu chuyện
sẽ kể là chuyện gì ?; Xảy ra ở đâu ?; Vào thời gian nào ?; Do ai làm ?, … Tiếp
đến phần “Thân bài” là trình bày diễn biến của câu chuyện với các sự việc nối
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
12
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
tiếp nhau dồn dập, dẫn tới cao điểm (tình huống “thắt nút” hay “xoắn nút”
gây sự hồi hộp – chú ý cao của người đọc), từ đó mở ra hướng giải quyết
(“cởi nút”) một cách khéo léo. Nắm vững trình tự diễn biến của các sự việc
xảy ra, học sinh mới tái tạo lại được câu chuyện liền mạch và hợp lí, không
lộn xộn hay trùng lặp các chi tiết.
3.2.2.3. Nắm chắc các sự việc chính, các chi tiết quan trọng phục vụ cho
ý nghĩa câu chuyện.
3.2.2.4. Chọn lọc nhân vật, sự việc, chi tiết cần đi sâu để kể kĩ; xen tả,
xen lời nói trực tiếp (của nhân vật trong truyện) và lời nói gián tiếp (của
người dẫn truyện).
Nhân vật, sự việc hay chi tiết trong truyện cần được xác định rõ là
“chính” hay “phụ” để “nhấn”, “lướt” trong câu chuyện, làm nổi bật chủ đề và
ý nghĩa của truyện. Có những chi tiết liên quan đến sự việc chính cần kể kĩ và
xen tả cho sinh động.
3.2.2.5. Tìm cách kể, lời kể, giọng kể sao cho thích hợp với nội dung kể.
+ Nếu là người trong cuộc trực tiếp kể lại câu chuyện xảy ra, cách kể
dùng đại từ xưng hô: em, tôi,… lời kể thường thân mật, gần gũi, giọng kể dễ
bộc lộ cảm xúc và suy nghĩ trực tiếp.

và ghi các câu hỏi xoay quanh nội dung đoạn văn, câu chuyện. Kết quả học
sinh đặt ra và tự trả lời được các câu hỏi cho đoạn văn, câu chuyện như:
* Ví dụ với đoạn văn tả người:
+ Đoạn văn trên miêu tả đặc điểm gì của nhân vật ?
+ Đoạn văn trên có những từ láy nào gợi tả hình ảnh của nhân vật ?
+ Đoạn văn trên có những hình ảnh so sánh nào ?
+ Em có suy nghĩ gì khi đọc đoạn văn trên ?
…
* Ví dụ với bài văn kể chuyện:
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
14
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
+ Câu chuyện có mấy nhân vật ? Nhân vật chính là ai, nhân vật phụ là
những ai ?
+ Ý nghĩa câu chuyện muốn nói lên điều gì ?
+ Điểm mấu chốt nhất của câu chuyện ?
+ Em có suy nghĩ gì khi đọc câu chuyện trên ? …
- Quan tâm đến đối tượng học sinh trung bình, yếu đồng thời vẫn đảm
bảo phát triển năng lực cảm thụ văn học đối với học sinh khá, giỏi. Tuyệt đối
không được hướng dẫn học sinh một cách đồng loạt để các em có những câu
văn chung chung, vô cảm.
- Cần phải chú trọng đến việc dạy phân môn Kể chuyện, rèn cho học sinh
kĩ năng kể chuyện trước lớp và biết lựa chọn chi tiết quan trọng, mấu chốt của
câu chuyện để vận dụng vào làm văn kể chuyện.
• Đối với học sinh:
- Học sinh cần phải đọc nhiều sách vở để tăng khả năng tiếp nhận của
bản thân lên nhiều lần. Đọc còn làm rung động tình cảm, nảy nở những ước
mơ tốt đẹp và khơi dậy năng lực hành động, sức mạnh sáng tạo của mình, đọc
để ghi nhớ câu chuyện, biết lựa chọn chi tiết để viết văn.
- Câu là đơn vị cơ bản của lời nói, lời văn. Như vậy viết văn, làm văn

16
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
CHƯƠNG 4
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
- Qua quá trình dạy học ở tiểu học nhiều năm nói chung và dạy lớp
Năm nói riêng, tôi đã khảo sát thực tế ở học sinh lớp Năm, thấy có nhiều học
sinh viết văn rất kém nên tôi đã nghiên cứu, tìm ra “Một số biện pháp rèn kĩ
năng viết văn cho học sinh lớp Năm” và đã áp dụng vào quá trình dạy Tập
làm văn cho học sinh đạt hiệu quả. Kết quả cụ thể như sau:
Năm học Lớp chủ
nhiệm
Số HS yếu về viết
văn ở đầu năm
Số HS tiến bộ cuối năm học
Số lượng Tỉ lệ
2010-2011 5A 03 03 100%
2011-2012 5B 06 05 90%
2012-1013 5A 04 04 100%
2013-1014 5B 07 07 100%
Năm học này 2014-2015 điểm khảo sát chất lượng đầu năm của lớp tôi
có 03 em phân môn Tập làm văn dưới 5 điểm. Tôi sẽ tiếp tục áp dụng những
biện pháp đã nghiên cứu ở trên và tôi nghĩ rằng cuối năm học này lớp tôi
không có em nào viết văn dưới 5 điểm.
• Sau đây là một số ví dụ điển hình:
* Năm học 2010-2011:
- Em Huỳnh Quang Thuần học hết học kì 1 nhưng chưa viết được câu,
đoạn văn nhất là văn miêu tả nên không bao giờ được điểm 5 môn làm văn.
Tôi đã giành thời gian rảnh, nhất là giờ ra chơi hoặc 15 phút đầu giờ tôi rèn
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
17

Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
18
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
* Trong năm học 2012-2013:
- Lớp tôi có em Trương Văn Luận viết chính tả sai nhiều và cách diễn
đạt lời văn không trôi chảy, thường hay viết câu ngắn, văn kể chuyện thường
xuyên kể không đầy đủ các chi tiết làm cho người đọc không hiểu được câu
chuyện. Nhưng với sự quan tâm và thường xuyên nhắc nhở, chấm bài và sửa
bài cụ thể, tôi thường xuyên động viên khuyến khích em tập kể chuyện trước
lớp, hướng dẫn em xác định được ý chính của truyện để kể. Kết quả kiểm tra
định kì cuối năm học em được điểm trung bình môn làm văn.
- Ở năm học này tôi tiếp tục được ban giám hiệu phân công dạy bồi
dưỡng học sinh giỏi lớp Năm, trong quá trình dạy tôi lại cố gắng học hỏi tài
liệu trên mạng, đồng nghiệp,… để tìm ra những giải pháp tối ưu nhất để luyện
cho các em cách viết văn hay và kết quả đạt được tham gia dự thi cấp huyện
05 em (đạt 03 giải: 1 giải Ba và 02 giải Khuyến khích).
* Năm học 2013-2014:
- Lớp tôi dạy có em Lê Hồng Phong là một học sinh khuyết tật, ngay từ
đầu năm học em không biết viết văn. Những câu văn em viết đều vô nghĩa.
Tôi thật sự chán nản nhưng vì lương tâm của một người thầy giáo tôi cố gắng
tìm nhiều biện pháp tối ưu nhất rồi dạy học theo đối tượng học sinh, tôi
thường xuyên yêu cầu em đặt câu ngắn gọn dễ hiểu rồi từ từ ghép thành đoạn
văn, bài văn ngắn với những từ ngữ, hình ảnh gần gũi với cuộc sống. Tôi tìm
sách và cho em đọc những câu chuyện kể ngắn, ít chi tiết và hướng dẫn em
cách ghi nhớ ý chính của truyện sau đó kể lại cho tôi nghe và tập viết lại
những lời vừa kể. Kết quả đáng mừng, cuối năm em đã biết viết một bài văn
đúng yêu cầu của đề với những câu văn thật gần gũi với cuộc sống hằng ngày
của em.
- Tôi tiếp tục được dạy bồi dưỡng học sinh giỏi lớp Năm và đạt được
kết quả đạt 03 giải: 01 giải ba; 02 giải Khuyến khích.

đến đề bài.
Mỗi giáo viên phải luôn có lòng yêu nghề, yêu người, có ý thức trách
nhiệm và tinh thần cầu tiến, không ngừng học hỏi và mạnh dạn áp dụng
những cái mới vào trong thực tiễn giảng dạy.
Nhiệm vụ quan trọng bậc nhất của người giáo viên Tiểu học là phải
nắm vững đối tượng học sinh, hiểu rõ trình độ và năng lực, hoàn cảnh và sở
thích của từng em cũng như tâm sinh lí lứa tuổi học sinh. Phân loại được học
sinh thì người giáo viên mới có thể áp dụng những phương pháp dạy học phù
hợp với từng nhóm đối tượng học sinh, với từng cá thể học sinh.
Giáo viên phải thường xuyên nghiên cứu, dự giờ đồng nghiệp, tham dự
đầy đủ các lớp tập huấn chuyên môn,… để nắm bắt những thông tin về nội
dung, phương pháp của chương trình môn Tiếng Việt. Từ đó, giáo viên mới
có thể lập kế hoạch dạy học và kế hoạch bài học một cách khoa học, có sự
tích hợp giữa kiến thức các môn học và các lớp học với nhau.
Dạy Tập làm văn theo quan điểm tích hợp kiến thức, kĩ năng giữa bài
trước với bài sau, giữa các phân môn Tiếng Việt với nhau, giữa lớp dưới với
lớp trên.
Trên đây chỉ là kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tôi đã đúc kết trong quá
trình giảng dạy, chắc chắn sẽ có những thiếu sót. Rất mong được sự góp ý tận
tình của các cấp quản lí, quý thầy cô giáo đồng nghiệp để kinh nghiệm trên
được hoàn thiện hơn nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đúng thực chất.
II. Kiến nghị:
Giáo viên: Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trường Tiểu học Phổ Hòa.
21
Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp Năm
Với những kết quả ban đầu thu được sau thời gian khá dài áp dụng sáng
kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết văn cho học sinh lớp
Năm”, tôi đề nghị nhà trường tổ chức khảo nghiệm và có ý kiến đóng góp, chỉ
đạo để tôi tiếp tục hoàn chỉnh sáng kiến kinh nghiệm.
Nếu được công nhận, đề nghị các cấp quản lí tạo điều kiện cho tôi tiếp